Piratenpartij Noord-Holland

voor een vrije informatiesamenleving

Amstel Gooi en Vecht

Piratenpartij stelt vragen over vrije open source software in Waterschap Amstel Gooi en Vecht

door

In navolging van de Piratenpartij Delft, heeft de gezamenlijke fractie van de Piratenpartij en De Groenen in het Waterschap Amstel Gooi en Vecht schriftelijke vragen gesteld over vrije open source software. Tijdens de commissievergadering van 21 september 2016 pleitte Matthijs Pontier er al voor om via de Unie van Waterschappen samen op te trekken bij de transitie naar open source.

Aan de leden van het Dagelijks Bestuur, ter kennisgeving aan de leden van Algemeen bestuur, van Waterschap Amstel, Gooi en Vecht,

 

Geacht Dagelijks Bestuur,foss-16476-ask-about-free-software

Vrije en opensourcesoftware (Engels: Free and Open-Source Software, afgekort FOSS) is software waarvan de licentie de gebruiker het recht geeft om de software naar eigen inzicht te gebruiken, aan te passen, te verbeteren en de broncode inclusief aanpassingen te verspreiden. Lees in bijlage 1 de onderbouwing waarom overheden naar onze mening FOSS de voorkeur zouden moeten geven boven gesloten software.

Graag zouden wij antwoord willen krijgen op de volgende vragen:

Beleidsvragen:

  1. Is AGV bereid te bekijken of opensourcesoftware leidt tot lagere kosten? Zo ja, hoe wil AGV dit gaan doen?
  2. Wie adviseren AGV met betrekking tot informatiebeleid, software, softwarelicenties en software-acquisitie?
  3. Doet AGV mee aan Vensters voor Bedrijfsvoering van KING1? Zo ja, wat zijn de resultaten? Zo nee, waarom niet?
  4. Door het gebruik van FOSS en samenwerking met andere overheden kan AGV kosten besparen en lokaal investeren in (innoverende) softwarebedrijven. Werkt AGV op het gebied van ICT samen met andere overheden? Zo ja, met welke overheden, op welk gebied en kunnen deze voorbeelden worden gedeeld? Zo nee, waarom niet?
  5. Wat zijn de concrete plannen van AGV in het kader van het gebruik van FOSS?
  6. Is AGV bekend met het feit dat het Ministerie van Binnenlandse Zaken investeert in FOSS om interoperabiliteit te bevorderen en goedkoper te maken2? Wat voor consequenties verbindt AGV hieraan?
  7. In welke mate zit AGV ‘in de tang’ van bepaalde softwareleveranciers zoals uitgezocht door Reporter Radio en NRC Handelsblad3? Zo ja, wat gaat AGV hieraan doen?
  8. Hoe vergaart AGV de benodigde expertise op het gebied van FOSS om een weloverwogen ICT-beleid te kunnen formuleren?
  9. Welke concrete stappen onderneemt AGV om FOSS-expertise te verwerven en up-to-date te houden? Denk hierbij aan scholing van AB-leden, bestuurders en ambtenaren door FOSS-experts.
  10. Stuurt AGV bij vervanging en acquisitie van software, al dan niet via aanbesteding, actief aan op FOSS software? Zo ja, hoe en in welke mate weegt FOSS mee in de uiteindelijke besluitvorming en/of pakketselectie? Zo nee, waarom niet?
  11. Is AGV op de hoogte van de recente aangenomen moties (Oosenbrug-Gesthuizen nummer 2015D13150 en Oosenbrug & Veldman nummer 34300-VII-36) in de Tweede Kamer?

Kostenvragen

  1. Is AGV bekend met de licentiekostenbesparing van 92% die gemeente Ede door het gebruik van FOSS4 heeft bewerkstelligt? Wat is de visie van AGV op deze door gemeente Ede gerealiseerde besparing?
  2. Doet AGV mee aan de Berenschot benchmark voor ICT-kosten5, waarop gemeente Ede zo goed scoort met FOSS? Zo ja, wat zijn de resultaten? Zo nee, waarom niet?
  3. Welke software gebruikt AGV voor taken specifiek voor Nederlandse overheden? Wie zijn de leveranciers van deze software? Wat zijn de gedetailleerde kosten verbonden aan het gebruik van deze software per jaar vanaf 2010 tot heden?
  4. Welke kantoorsoftware wordt nu gebruikt? Wat zijn de totale licentiekosten per jaar sinds 2006?
  5. Welke besturingssystemen worden nu gebruikt in AGV? In welke verhoudingen? Wat zijn de totale licentiekosten per besturingssysteem? Merk op dat er bij aanschaf van een PC vaak indirect, door middel van een OEM-licentie, betaald wordt voor een Microsoft besturingssysteem.
  6. Is AGV bekend met de besparing van €11,7 miljoen door gemeente München door het gebruik van FOSS6? Wat voor actie neemt AGV, of heeft AGV genomen om soortgelijke besparingen te realiseren?

Bestaande FOSS-oplossingen en samenwerkingsverbanden

  1. Is AGV bekend met het FOSS website platform (Drupal voor Gemeenten) dat o.a. wordt gebruikt door gemeente Vught7 8? Wat is de visie van AGV ten aanzien van het gebruik van het FOSS website platform dat door o.a. gemeente Vught wordt gebruikt?
  2. Is AGV bekend met de stichting Open Source & Overheid (OS&O)9?
  3. Is AGV bekend met het Europese platform voor het delen en hergebruiken van interoperabiliteitsoplossingen voor publieke organisaties: Joinup10?
    4. Is AGV bekend met het initiatief van gemeenten Boxtel, Eindhoven en Woerden om een softwarecoöperatie op te richten11 12? Is AGV van plan te participeren in een dergelijke samenwerking? Zo nee, waarom niet?

Als het beantwoorden van deze vragen meer dan twee weken in beslag zal nemen, ontvangen wij graag een concrete indicatie van het tijdstip waarop wij antwoord kunnen verwachten.

FOSS kennisoverdracht

Geheel overschakelen op FOSS is niet eenvoudig: niet alle FOSS-toepassingen zijn voor alle besturingssystemen beschikbaar; sommige informatiesystemen werken alleen samen met Microsoft producten (Windows, MS-Office en Internet Explorer). Soms is er bijvoorbeeld een wettelijke verplichting om informatie aan te leveren en is de software daarvoor niet voor alle besturingssystemen beschikbaar.

Aan de andere kant, hoe meer overheden FOSS serieus gebruiken, hoe groter de markt wordt. Een van de primaire redenen dat wij een aanbestedingswet kennen is om concurrentie te bevorderen en het MKB in staat te stellen overheidsopdrachten te verwerven. Het gemeenschapsgeld dat nu aan licenties van voornamelijk Amerikaanse bedrijven wordt uitgegeven, zou in de plaatselijke kenniseconomie geïnvesteerd moeten worden. Elke investering versterkt FOSS en kan door alle gemeenten worden hergebruikt waardoor er geld wordt bespaard. Zo komt belastinggeld betaald in Nederland de eigen economie te goede. Wij vinden het belangrijk het gebruik van FOSS te promoten en te ondersteunen; daarom bieden wij belangeloos een workshop aan voor beleidsmakers en ambtenaren over dit onderwerp. Indien u hier interesse in heeft, horen wij dat graag.

Met vriendelijke groet,

Matthijs Pontier en Ronald Schonberger

[1] https://www.venstersvoorbedrijfsvoering.nl/

[2] https://joinup.ec.europa.eu/community/osor/news/dutch-fund-improvement-apache-web-services

[3] http://www.radio1.nl/item/322451-Gemeenten%20in%20de%20tang%20van%20de %20softwareleverancier.html

[4] http://computerworld.nl/it-beheer/81056-ede-92-procent-minder-licentiekosten-door-open-source

[5] http://www.berenschot.nl/expertise-diensten/expertise-diensten/benchmarks/benchmark-ict-kosten/

[6] http://www.cio.co.uk/news/change-management/munich-open-source-completed-successfully/

[7] https://vught.nl/open-source

[8] https://www.drupal.org/project/dvg

[9] http://oseno.nl/

[10] https://joinup.ec.europa.eu/

[11] http://www.binnenlandsbestuur.nl/digitaal/nieuws/ict-kosten-gemeenten-kunnen-helftlager.9503390.lynkx

[12] http://www.volkskrant.nl/tech/gemeenten-willen-ict-onderbrengen-in-eigen-cooperatie~a4188935/

Bijlage 1: Waarom de overheid vrije software zou moeten gebruiken

Vrije opensourcesoftware geeft de gebruiker vier vrijheden:

  1. Vrijheid om de software te gebruiken voor elk doel;
  2. Vrijheid om de software te bestuderen en te veranderen, daarom is de broncode van vrije software vrij beschikbaar;
  3. Vrijheid om de software aan iemand anders te geven zodat je iemand kunt helpen;
  4. Vrijheid om de software te veranderen en deze veranderde software te distribueren, zodat iedereen hiervan profiteert.

Hieronder staan voordelen voor de Nederlandse samenleving als de (semi-)overheid vrije software gebruikt.

Leveranciersonafhankelijkheid

Vrije software mag door iedereen worden bestudeerd en veranderd. Als de overheid vrije software gebruikt is iedereen (dus ook elk bedrijf) vrij om deze software te veranderen en te verbeteren. Dus als de overheid de ontwikkeling van vrije software initieel aanbesteedt bij bedrijf A en er moeten later aanpassingen worden gemaakt, kunnen alle bedrijven in een eerlijk speelveld meedingen naar de nieuwe opdracht.

Belastinggeld

Alle vrije software mag door iedereen worden gebruikt. Als de overheid dus met belastinggeld de ontwikkeling van vrije software betaalt, mag deze software door iedereen worden gebruikt. Belastinggeld wordt zo goed besteedt.

Concurrentie

De concurrentie op de softwaremarkt wordt verbeterd omdat een bedrijf altijd goed moet blijven presteren om de overheid als opdrachtgever te behouden. De overheid is namelijk niet ‘gevangen’ in de gesloten software van een specifiek bedrijf.

Innovatie

Iedereen kan de vrije software bestuderen. Hierdoor wordt innovatie bevorderd. Softwareleveranciers worden éénmalig betaald voor de ontwikkeling van vrije software. Daarna is deze software onderdeel van het publieke domein. Alleen door innovatie kunnen nieuwe opdrachten worden verkregen en geld worden verdiend, niet door het rekenen van licentiekosten.

Kostenbesparing

Voor het gebruik van gesloten, bedrijfseigen software moeten veelal licentiekosten worden betaald. Voor vrije software behoeven geen licentiekosten te worden betaald.

Bureaucratie

Het registeren van het gebruik van gesloten software waarvoor licentiekosten moeten worden betaald vereist een administratie. Vrije software mag worden gebruikt en gedistribueerd zonder dat zo’n administratie nodig is.

Onderwijs

Vrije software mag worden bestudeerd, hierdoor kunnen studenten kennisnemen van de interne werking van de software. Voor vrije software hoeven geen licentiekosten te worden betaald. Het gebruik van vrije software maakt onderwijs dus goedkoper voor de onderwijsinstellingen, maar ook voor leerlingen, studenten en hun ouders.

Gemeenschapszin

Vrije software wordt vaak ontwikkeld door grote wereldwijde gemeenschappen. Deze gemeenschappen zijn trots op het product dat ze ontwikkelen en staan meestal open voor bijdragen van anderen. De praktijk wijst uit dat de gemeenschap van vrije softwareontwikkelaars en gebruikers zeer hulpvaardig is.

Hergebruik

Vrije software die voor een bepaald doel ontwikkeld is mag zonder licentiekosten voor een ander doel worden hergebruikt. Vrije software is veelal op internet te vinden, waardoor het vinden van software voor hergebruik wordt vereenvoudigd. De vrijheid om vrije software te mogen bestuderen en aan te passen vergemakkelijkt het hergebruik. Als een bepaalde gemeenten bijvoorbeeld vrije software laat ontwikkelen voor een bepaalde behoefte, mogen andere gemeenten deze software zonder licentiekosten hergebruiken.

Economie

Veel gesloten softwarepakken worden in het buitenland ontwikkeld. Licenties betaald voor deze software komen de lokale economie niet ten goede. Vrije software mag overal en door iedereen worden bestudeerd, veranderd, gedistribueerd en ondersteund. Dit maakt het eenvoudiger om lokale leveranciers te laten profiteren van investeringen van de overheid.

Samenwerking

De ontwikkeling van vrije software wordt door veel landen en internationale organisaties ondersteund. De Nederlandse overheid kan hiervan profiteren en hieraan bijdragen.

Veiligheid

Omdat iedereen vrije software mag bestuderen kunnen velen deze software op veiligheidslekken onderzoeken. Hierdoor is de kwaliteit en veiligheid van vrije software transparanter dan bij gesloten software. In het algemeen worden veiligheidslekken in vrije software zeer snel door de wereldwijde gemeenschap hersteld.