Op 9 december bezocht Matthijs Pontier, duo-raadslid voor de Piratenpartij in het Waterschap Amstel, Gooi en Vecht in een gezamenlijke fractie met De Groenen, de conferentie ‘De circulaire economie: het nieuwe paradigma voor banen?’, die in Brussel werd georganiseerd door De Groenen / Europese Vrije Alliantie, de fractie waar de Piratenpartij ook in zit in het Europees Parlement.
Een week voor de conferentie werd door de Europese Commissie een pakket aan maatregelen ter bevordering van de circulaire economie goedgekeurd. Dit zal moeten leiden tot meer banen, duurzame groei en bevordering van het concurrentievermogen. Men probeert dit onder andere te bereiken, door gezamenlijke streefdoelen te stellen voor het percentage gerecycled afval, het instellen van nieuwe standaarden en kwaliteitsnormen, en economische stimulansen voor nieuwe groene producten door financiële prikkels.
Kritische noten en verbeterpunten
Dit zijn natuurlijk positieve maatregelen, maar in het eerste panel klinken toch veel kritische noten over het pakket. Definities en details ontbreken vaak en de maatregelen zijn niet concreet genoeg. Thomas Opsomer van RREUSE ondersteunt dit betoog met enkele quotes uit het rapport, met woorden als ‘examined’, ‘considered’, ‘encouraged’, en ‘will elaborate on.’ Het is inderdaad duidelijk dat dit geen harde afspraken zijn. De maatregelen in het pakket voldoen ook niet om te voorkomen dat nieuwe producten zo moeilijk te repareren zijn, dat dit in de praktijk nooit gebeurt; zeker niet in West-Europese landen zoals Nederland, waar de lonen relatief hoog zijn.
Er wordt niet alleen kritiek geleverd, maar er worden ook suggesties voor verbeteringen genoemd. Zo zouden arbeidskosten voor reparaties vrijgesteld kunnen worden van BTW. Ook zouden onduidelijkheden kunnen worden weggenomen over wie verantwoordelijk is als door een storing van een gerepareerd product een ongeluk wordt veroorzaakt.
Hoe de circulaire economie voor meer banen gaat zorgen
Tijdens de conferentie wordt ook goed duidelijk dat de circulaire economie over meer gaat dan alleen recycling. Het gaat ook over het repareren en hergebruiken van producten. Hierdoor moet er soms natuurlijk wat meer gewerkt worden, maar hoeven we de grondstoffen van de aarde minder uit te putten, en blijft alle vervuiling die daarmee gepaard gaat ons bespaard.
Dit maakt ook goed duidelijk hoe een circulaire economie tot extra banen gaat leiden: Als we meer recyclen, repareren en hergebruiken, worden er minder grondstoffen gebruikt, en wordt er meer gewerkt om dit efficiënte grondstoffengebruik mogelijk te maken. Hierbij kun je denken aan banen in de recycling, reparatie of eco-construction, maar ook aan banen om biodiversiteit te behouden. Daarnaast speelt energie-efficiëntie een belangrijke rol. Om dit mogelijk te maken moeten bijvoorbeeld zonnepanelen, windmolens en warmtepompen geproduceerd worden. Daarnaast kunnen consultants bedrijven en organisaties adviseren over hoe ze hun gebouwen zo kunnen aanpassen dat ze zo weinig mogelijk energie verbruiken. En als een kantoorpand wordt omgebouwd om het energieverbruik omlaag te brengen, levert dit natuurlijk ook weer extra banen op.
Bij de koffie gaat het gesprek onder andere over de bezienswaardige Tegenlicht aflevering ‘Het einde van bezit’. Als je geen product meer koopt, maar ‘de dienst van het product’ huurt bij een bedrijf, is geplande veroudering niet meer interessant voor leveranciers. Als je geen lampen meer koopt, maar ‘licht huurt’, is het niet meer voordelig voor de leverancier als je lampje om de haverklap springt. Als ze een nieuwe lamp moeten plaatsen, levert dit ze dan immers geen extra geld op, maar juist extra kosten.
De conclusie die we uit de conferentie kunnen trekken is dat er een aantal mooie maatregelen instaan, maar er nog veel extra stappen gezet moeten worden om barrières voor de circulaire economie te verwijderen en te zorgen dat niet alleen op prijs geconcurreerd wordt, maar ook kwaliteit en duurzaamheid.
Conferentie tijdens een noodsituatie
Voor en na de conferentie Toen ik in Brussel aankwam, merkte ik direct hoe het is als militairen de stad beveiligen. Zowel in en rond het treinstation als onderweg van de metro naar het Europees Parlement, stonden er verschillende militairen met grote geweren. Dit geeft me eerder een onveilig dan een veilig gevoel, omdat je hierdoor het signaal krijgt dat het hier heel gevaarlijk is. En tegelijkertijd is duidelijk dat deze militairen nooit een doelgerichte aanval kunnen voorkomen. Zoals ik ook op AT5 betoogde, lijkt het me een beter plan om de voedingsbodem voor radicalisering weg te halen, dan terroristen hun zin te geven en mensen alleen maar nog banger te maken.
Matthijs Pontier is duo-raadslid in het Waterschap Amstel, Gooi en Vecht voor de Piratenpartij in een gezamenlijke fractie met De Groenen